به گزارش قدس آنلاین، کتاب خواندن از طریق نرم‌افزارهای دیجیتالی همانند تلفن‌ همراه، تبلت و همچنین دستگاه‌های کتاب‌خوان و کاغذ دیجیتالی، چند سالی است شیوه مرسومی برای مطالعه شده و حالا برخی ترجیح می‌دهند در عوض بیرون رفتن از خانه و جست‌وجو در کتاب‌فروشی‌ها، تنها با مراجعه به نرم‌افزارهای خرید آنلاین کتاب و یا دیگر سامانه‌های دانلود کتاب الکترونیک، کتاب موردنظرشان را بیابند و به آسانی و حتی گاه با قیمت پایین‌تر از نسخه‌های چاپی آن را تهیه کنند.

با وجود آن که سالیان زیادی از ورود کتاب‌های الکترونیک به دنیای انسان امروز می‌گذرد، تب‌وتاب خواندن کتاب‌های دیجیتال در ایران، هنوز هم تازگی دارد. اکنون نرم‌افرازها و سامانه‌های دانلود کتاب الکترونیک همانند «فیدیبو»، «طاقچه» و «کتابراه» که نمونه‌های مشابه داخلی از کتاب‌فروشی‌های آنلاین خارجی مانند سایت «آمازون» هستند، با اینکه سال‌های زیادی از شروع کارشان نمی‌گذرد، مخاطبان قابل توجهی دارند. درحالی‌که بعضی کارشناسان، نویسندگان و ناشران، معتقدند کتاب‌های الکترونیک به علت معایبی که دارند نمی‌توانند جایگزین کاملی برای کتاب‌های کاغذی باشند و با وجود انتقادات و موانع متعددی که امروز بر سر راه خرید وفروش آنلاین کتاب وجود دارد، شمار خرید و دانلود کتاب‌های الکترونیک از طریق کتاب‌فروشی‌های آنلاین داخلی نشان دهنده محبوبیت این کتاب‌ها در میان مردم و به خصوص دوست‌داران کتاب و کتاب‌خوانی است.

در عصری که تمامی جنبه‌های زندگی انسان متاثر از ارتباطات الکترونیک و فناوری است و افراد بیش از گذشته تمایل دارند از طریق ابزارهای الکترونیک و اینترنت، کارهای روزمره‌ای از قبیل خرید و پرداخت قبوض را انجام دهند، خرید کتاب و مطالعه آن نیز، از جمله کارهایی است که برخی ترجیح می‌دهند بر روی تبلت یا تلفن همراه خود به آن بپردازند. این در حالی است که تعدادی از کارشناسان می‌گویند خواندن کتاب بر روی دستگاه‌های دیجیتال نه تنها نمی‌تواند لذت کتاب خواندن به شیوه سنتی را به ارمغان بیاورد، بلکه به دلیل آن که فرد می‌بایست برای خواندن کتاب‌های الکترونیک به نور صفحات موبایل و یا رایانه‌های دستی چشم بدوزد، ممکن است این کار موجب فشارهای جسمانی و آسیب‌های گوناگونی شود.

مزایای کتاب‌های الکترونیکی چیست؟

فناوری کتاب الکترونیکی ناشران را قادر می‌سازد محتوا و قابلیت‌هایی را که در یک کتاب چاپی امکان‌پذیر نیست  برای خواننده فراهم کنند. این موارد شامل توانایی کاربر برای دسترسی به ویدئو و صوت، افزایش اندازه تصاویر و فونت‌ها، جست‌وجوی تایپی کلمات کلیدی در یک نشریه یا جست‌وجو در فرهنگ لغت، افزودن نظرات و یادداشت‌ها به یک صفحه، پرش از صفحه‌ای به صفحه دیگر از طریق لینک در محتوا و دنبال کردن پیوندهای وب سایت‌های خارجی است.

با این روش خوانندگان قادرند کتاب‌های خود را فشرده‌سازی کرده و در واقع امکان ذخیره هزاران کتاب فراهم خواهد شد. البته خرید کتاب الکترونیکی با عنوان کتاب و نام نویسنده نیز بسیار راحت و آسان است.

معایب کتاب هاب دیجیتال

یکی از مهم‌ترین این عوامل نیاز کتاب‌های الکترونیکی به منبع تغذیه است. از دیگر معایب این کتاب‌ها این است که همه عناوین کتاب‌ها به صورت الکترونیکی در دسترس نیستند. این کتاب‌ها باید تحت نرم‌افزار مدیریت حقوق دیجیتالی (DRM) برای کنترل و دسترسی به کتاب باشند در نتیجه اشتراک‌گذاری این کتاب‌ها با دیگران محدودیت دارد. چون این فناوری تقریبا جدید است، فرمت های فایل کتاب و قابلیت‌های آن نیز در حال تحول هستند. نظارت بر انتشار کتابهای الکترونیکی بسیار سخت است. اگر چه اوضاع در کتابهای چاپی هم بهتر نیست.

دیجیتال یا مکتوب؟

با این حال هنوز هم بعضی از کتاب‌خوان‌ها معتقدند حاضرند قید همه این مزایا را بزنند و کتاب کاغذی‌شان را داشته باشند. کتاب کاغذی رنگ و بوی خودش را دارد؛ حال و هوایی ویژه. شاید دوست داشته باشید یک کتاب را، دقیقا در معنای فیزیکی‌اش در دست بگیرید، بتوانید زیر کلمات خط بکشید، فرسوده شدن تدریجی این کتاب‌ها را ببینید، ببینید که مثلا یک نفر در صفحه‌ اول کتاب برای‌تان به تاریخ بیست سال قبل یک یادگاری نوشته و هزار چیز دیگر. برای بعضی‌ها کتاب باید دقیقا یک شی باشد و به اندازه یک شی ارزشمند هم شیفته‌اش هستند. آن‌ها از جمع شدن کتاب‌ها لذت می‌برند، از ساختن یک کتاب‌خانه که شاید خود یادآور دورانی از زندگی‌ و دل‌مشغولی‌های‌شان باشد.

شما کدام یک از این دو را ترجیح می‌دهید؟ کتاب‌های کاغذی را به خاطر حال و هوای خاص‌شان و دقیقا به خاطر همان فیزیکی بودن‌شان؟ یا کتاب‌های الکترونیکی را، با همه امکان‌های تسهیل‌کننده‌ای که در اختیارتان قرار می‌دهند؟به نظر شما آیا در ایران همه به مانند دیگر کشورهای دنیا استفاده از کتاب های دیجیتال توانسته است با اقبال مخاطبان مواجه شود؟در این این مدتی که از شیوع بیماری کرونا می گذرد این بیماری تا چه میزان توانسته است در رشد یا عدم رشد این گونه کتاب خواندن موثر باشد؟ در این خصوص نظر چند دست اندرکار تولید این گونه از کتاب اما خواندنی است.

حمیدرضا شربتیان، مدیر اپلیکیشن کتاب‌صوتی نوار با اشاره به اینکه همه‌گیری کووید ۱۹ در دنیا و در ایران باعث شد، استفاده از محتوای ویدئویی و صوتی افزایش داشته‌باشد،گفت: در ایران فقط زمانی که قرنطینه عمومی اعلام شد، شاهد رشد شدید استفاده از محتوای صوتی و ویدئویی بودیم، اما در باقی روزهایِ دو سال همه‌گیری، بازار، رشد عادی را که باید داشته‌باشد، طی کرد و اتفاق عجیب و خاصی در آن زمان نیفتاد.

جذب مخاطب‌ وفادار یکی از اقداماتی است که مدیران پلتفرم‌های کتاب‌های دیجیتال باید به آن فکر کنند، زیرا هرچقدر دیر، روزی همه‌گیری به پایان می‌رسد و افراد می‌توانند به سادگیِ گذشته کتاب کاغذی تهیه کنند. به گفته شربتیان پلتفرم‌های مختلف تلاش کردند کاربرانی را که در بازه زمانی خاص به آن فضا آمدند، با پیشنهادهای خاص نگه‌دارند تا حضور در  فضا برای کاربران تبدیل به عادت شود. در نوار هم مانند پلتفرم‌های دیگر این رشد کاربر وجود داشته‌است.

انفجار مصرف محتوا در کانادا در دوران قرنطینه

ایران از کشورهای پیش‌رو در تولید، فروش و استفاده از کتاب‌های دیجیتال نیست. برخی از کشورهای پیشرفته سال‌ها است که از این نوع کتاب‌ها استفاده می‌کنند و مخاطب‌های زیادی در این کشورها به خواندن کتاب در تبلت یا گوشی هوشمند و همچنین گوش دادن به آن عادت دارند.
 

شربتیان در مقایسه ایران با کشورهای پیشرفته در موضوع استفاده از کتاب‌های دیجیتال بیان کرد: در کشورهای اروپایی و آمریکایی، رشد استفاده از کتاب دیجیتال، بسیار بیشتر از ایران بوده‌است؛ برای مثال استفاده از کتاب دیجیتال در کانادا در دو سال اخیر و زمانی که قرنطینه اعلام می‌شد، بسیار افزایش داشته‌است. حجم مصرف محتوای دیجیتالی تا اندازه‌ای بالا بود که از آن به عنوان «انفجار مصرف محتوا» یاد شده‌است.
مدیر اپلیکیشن کتاب‌صوتی نوار درباره اینکه چرا در کشورهای اروپایی و امریکایی مصرف از محتوای دیجیتالی تا حد انفجار بالا رفته‌ اما در ایران چنین روندی شکل نگرفته‌است، بیان کرد: در دو سال اخیر با کاهش درآمد و افزایش قیمت‌ها مواجه بودیم؛ طبیعتا کالاهای فرهنگی اولین کالاهایی‌اند که از چرخه سبد خرید خانواده خارج می‌شود. مواردی که گفتم در کشورهای اروپایی به‌دلیل یارانه‌هایی که در مدت قرنطینه دریافت کردند یا درآمدهایی که به‌طور ثابت برایشان برقرار بود و قطع نشد، به معیشت خانواده‌ها فشاری وارد نشد و افراد می‌توانستند برای مصارف فرهنگی هزینه کنند.

کتاب‌های صوتی و الکترونیک بیشتر مورد توجه مردم قرارگرفت

کتاب‌های الکترونیک در همه‌گیری دسترس‌پذیرتر از کتاب‌های کاغذی بودند، زیرا برای خرید آن‌ها نیاز به خروج از خانه نبود و همچنین نیاز به ویروس‌زدایی نداشت. هرچند بعدها مشخص شد که بیماری کووید ۱۹ از راه تماسی منتقل نمی‌شود، اما این همه‌گیری در ماه‌های ابتدایی تاثیر چشم‌گیری بر فروش روزنامه، مجله و کتاب داشت؛ زیرا مردم نمی‌دانستند چگونه می‌توانند آن‌ها را ویروس‌زدایی کنند.
مهدی محب‌علی، مدیر روابط عمومی فیدیبو با اشاره به اینکه در زمان همه‌گیری بیماری کووید ۱۹ استقبال مردم از خرید کتاب الکترونیک چندین برابر شد، گفت: با توجه به محدودیت‌هایی که پیش آمد، مردم تصمیم گرفتند، مدیوم‌های دیگری را تجربه کنند و باعث شد کتاب‌های صوتی و الکترونیک بیشتر مورد توجه مردم قرار بگیرد.
 

به گفته او فیدیبو با توجه به نیاز مردم برای تهیه کتاب الکترونیک، توانست خدمات مناسبی ارائه کند، محب‌علی افزود: در نتیجه برای پاسخگویی به مطالبات مردم، با تعداد بیشتری از ناشران همکاری کردیم. جامعه نشر، همکاری خوبی با ما داشتند و توانستیم در نتیجه این همکاری به تعداد بیشتری از مخاطب‌ها سرویس‌رسانی کنیم.

نشر دیجیتال و کاغذی کنار هم رشد می‌کنند

محب‌علی دنیای این روزها را دنیای محتوا نامید و ادامه داد: مردم نسبت به محتوای خوب علاقه نشان می‌دهند و آماری که وجود دارد نشان می‌دهد که مردم روزبه‌روز بیشتر به سمت مطالعه کتاب می‌روند. اگر مردم ساعات زیادی از عمرشان را صرف استفاده از محتوای فضای آنلاین می‌کنند، باید بتوانیم خدماتی ارائه بدهیم تا کتاب بخشی از مطالعه مردم در روز باشد. در واقع باید کتاب دیجیتال را در دسترس قرار دهیم و معرفی کنیم. همچنین باید برای کتاب‌خوانی مردم انگیزه ایجاد کنیم.
به گفته او بیشتر انسان‌ها علاقه‌مند به مطالعه کتاب هستند، همچنین افراد زیادی به کتاب صوتی گوش می‌دهند و کتاب الکترونیک می‌خوانند؛ فقط باید اقدامی انجام شود تا بخش بزرگ‌تری از مردم با فضای مجازی آشنا شوند و امکانات و ظرفیت‌های آن را بشناسند.
محب‌علی با تاکید بر اینکه باید نشر دیجیتال در ایران به رسمیت شناخته‌شود، ادامه داد: قرار نیست این نوع نشر، فضای کتاب کاغذی را تهدید کند یا جایگزین آن شود. نشر دیجیتال و کاغذی کنار هم رشد می‌کنند. با اینکه گاهی شرایط استفاده از یکی مهیا نیست، گاهی فرد علاقه بیشتر به استفاده از کتاب الکترونیک یا صوتی یا کاغذی را دارد، در هر صورت مهم محتوایی است که باید در اختیار مخاطب قرار بگیرد.
وی افزود: وظیفه ما این است که بیش از گذشته کتاب و راه‌های دسترسی به آن را معرفی کنیم، رسانه‌ها باید بیشتر به این مساله بپردازند و جامعه نشر با آن‌ها همراه شود تا از مدیوم دیجیتال کنار کتاب فیزیکی استفاده کنیم.

منبع:ایبنا

انتهای خبر/